Kto jest ojcem dziecka cz. 2 – oświadczenie o uznaniu ojcostwa
Jeśli ojciec dziecka nie jest mężem jego matki – aby dziecko mogło być uznane za jego, musi dokonać uznania ojcostwa.
Co to jest uznanie ojcostwa?
Uznanie ojcostwa to oświadczenie woli potwierdzające, że dany mężczyzna jest ojcem dziecka. Uznanie ojcostwa następuje gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka potwierdzi ten fakt.
Uznanie dziecka sprawia, że uznający traktowany jest jako pełnoprawny rodzic – z pełną władzą rodzicielską, a także prawem do wzajemnego dziedziczenia z dzieckiem. W toku postępowania o uznanie dziecka podejmowana jest również decyzja o nazwisku jakie będzie nosić dziecko.
Mężczyzna uznający dziecko musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, którą nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności. W przypadku ojca, który nie ma pełnej zdolności do czynności prawnej może on uznać dziecko, jeśli na uznanie wyrazi zgodę jego przedstawiciel ustawowy. Przedstawiciel ustawowy nie może dokonać uznania dziecko w imieniu ojca.
Aby uznanie dziecka było skuteczne matka dziecka musi wyrazić na to zgodę. Są jednak sytuacje, kiedy matka dziecka nie może wyrazić zgody na uznanie dziecka, tj. gdy:
-
matka nie żyje,
-
nie przysługuje jej władza rodzicielska,
-
porozumienie się z matką napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
W takiej sytuacji potrzebna jest zgoda przedstawiciela ustawowego dziecka, którym jest opiekun prawny (art. 77 § 1 k.r.o.). Na dokonanie tej czynności opiekun powinien uzyskać zgodę sadu opiekuńczego.
Uznać można zarówno dziecko małoletnie jak i dziecko pełnoletnie za jego zgodą. Art. 70 k.r.o. dopuszcza również możliwość uznania dziecka poczętego.
Oświadczenie o uznaniu dziecka musi mieć formę protokołu. Protokół powinien zawierać:
-
dane ojca, w tym jego imię i nazwisko,
-
dane dziecka, a w tym oznaczenie płci, datę i miejsce urodzenia,
-
numer aktu urodzenia dziecka,
-
dane matki.
Kierownik urzędu stanu cywilnego nie może odmówić przyjęcia oświadczenia o uznaniu dziecka, chociażby miałby uzasadnione wątpliwości co do prawdopodobieństwa ojcostwa uznającego.
Oświadczenie o uznaniu dziecka nie jest obciążone żadną opłatą.
Czym jest ustalenie bezskuteczności uznania?
Mężczyzna, który uznał dziecko, ale po czasie dowiedział się, że to nie on jest jego ojcem biologicznym, ma prawo złożyć do sądu rodzinnego pozew o ustalenie bezskuteczności uznania. Skutkiem tego postępowania będzie ustanie pokrewieństwa między mężczyzną a dzieckiem.
Wyrok który zapadnie w sprawie ma moc wsteczną, tj. uznaje się, że uznanie ojcostwa w ogóle nie miało miejsca.
Termin na wytoczenie powództwa wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym mężczyzna dowiedział się, że uznane przez niego dziecko nie pochodzi od niego. O ustalenie bezskuteczności uznania wystąpić może również matka dziecka lub samo dziecko (od momentu ukończenia 18. roku życia).